Veilig het gebouw uit, ook wanneer het licht uitvalt

cornerstone_noodverlichting_04

Wanneer de normale verlichting uitvalt, door stroomstoring, calamiteit of technische fout, verandert een vertrouwde omgeving in een ruimte waar oriëntatie ineens lastig wordt. Juist op dat moment moet noodverlichting direct en zonder twijfel functioneren: het markeert de vluchtroute, voorkomt paniek en helpt mensen veilig de uitgang te bereiken.

Bij Raca Group ondersteunen we al jarenlang installateurs, brandbeveiligers en gebouweigenaren bij het ontwerp, de levering en het onderhoud van professionele noodverlichtingssystemen. Die praktijkervaring nemen we mee in elk advies, zodat een gebouw niet alleen 'op papier' aan de regels voldoet, maar vooral in de praktijk betrouwbaar functioneert.

1. Waarom noodverlichting essentieel is

Een stroomstoring of incident kan op elk moment optreden. Binnen enkele seconden kan een goed verlichte ruimte veranderen in een situatie waarin mensen de weg kwijtraken. Noodverlichting zorgt er dan voor dat:

  • vluchtroutes zichtbaar blijven;
  • obstakels tijdig worden opgemerkt;
  • machines veilig kunnen worden gestopt;
  • medewerkers rustig en gecontroleerd het gebouw kunnen verlaten.

Een betrouwbaar systeem verkleint risico’s en ondersteunt de continuïteit van bedrijfsprocessen. Daarom is het geen luxe, maar een basisonderdeel van een veilige werkomgeving.

Meer verdieping:

cornerstone_noodverlichting_01

2. Wat de wet verplicht: NEN-EN 1838 & Bouwbesluit

Bouwbesluit (Bbl): waar noodverlichting verplicht is

In het (voormalige) Bouwbesluit / huidige Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is vastgelegd waar noodverlichting verplicht is. Denk onder andere aan:

  • trappenhuizen en noodtrappen;
  • verkeersroutes en gangen;
  • ruimten waar veel mensen samenkomen;
  • werkplaatsen en technische ruimten;
  • ruimten met verhoogd risico (bijvoorbeeld installatieruimten).

NEN-EN 1838: hoe noodverlichting moet functioneren

De norm NEN-EN 1838 beschrijft de functionele eisen voor noodverlichting, zoals:

  • minimale lichtsterktes (bijv. 1 lux op vluchtroutes);
  • anti-paniekverlichting in open ruimten;
  • maximale verblinding;
  • zichtbaarheidsafstanden van pictogrammen;
  • onderscheid tussen vluchtwegverlichting en anti-paniekverlichting.

Meer verdieping:

3. Waar moet je noodverlichting plaatsen?

Een correcte plaatsing is cruciaal. In de praktijk betekent dat onder andere noodverlichting bij:

  • alle nooduitgangen;
  • begin, einde en tussenbordessen van trappen;
  • hoeken, kruisingen en splitsingen in gangen;
  • niveauverschillen en drempels;
  • grote open ruimten (anti-paniekverlichting);
  • machinezones en risicovolle werkplekken;
  • liften en de directe omgeving daarvan (ook als de lift niet als vluchtweg geldt).

Meer verdieping:

4. Soorten noodverlichting in de praktijk

4.1 Vluchtwegverlichting

Vluchtwegverlichting zorgt voor voldoende licht op de vluchtroute, zodat mensen veilig kunnen lopen en obstakels zien. Denk aan gangen, trappenhuizen en doorgangen.

4.2 Anti-paniekverlichting

Anti-paniekverlichting wordt toegepast in grotere ruimten (hallen, kantoren, productiehallen) om desoriëntatie te voorkomen. Het licht is gelijkmatig verdeeld zodat mensen eerst rust en overzicht krijgen en vervolgens de dichtstbijzijnde vluchtroute vinden.

4.3 Nood-armaturen vs. nood-continu armaturen

  • Nood-armaturen (niet-continu)Branden alleen wanneer de netspanning uitvalt. Ideaal wanneer permanente pictogramverlichting niet nodig is, maar de vluchtroute bij nood wel zichtbaar moet zijn.

  • Nood-continu armaturenBranden altijd (pictogram staat continu aan) en schakelen bij netspanningsuitval ongemerkt over op de interne of centrale noodvoeding. Dit wordt vaak toegepast bij vluchtroute-aanduiding waar oriëntatie continu belangrijk is.

Meer verdieping:

5. Centrale vs. decentrale systemen

5.1 Decentrale noodverlichting

Kenmerken:

  • eenvoudig te installeren, vooral in bestaande gebouwen;
  • elke armatuur werkt zelfstandig bij spanningsuitval;
  • onderhoud per armatuur (accu’s spreiden zich door het gebouw);
  • geschikt voor kleinere en middelgrote projecten.

5.2 Centrale noodverlichting

Bij centrale systemen worden armaturen gevoed vanuit één centrale voedingskast of UPS.

Kenmerken:

  • geen accu in het armatuur zelf;
  • onderhoud en monitoring centraal;
  • vaak langere acculevensduur;
  • interessant bij grotere gebouwen, zorginstellingen en locaties met slecht bereikbare armaturen.

Meer verdieping:

6. Pictogrammen & vluchtroute-aanduiding

Duidelijke pictogrammen zijn essentieel om mensen in een stresssituatie de juiste kant op te sturen.

Belangrijke aandachtspunten:

  • gebruik pictogrammen volgens NEN-EN ISO 7010 (het bekende rennende mannetje);
  • stem pijlrichting consequent af op de werkelijke looproute;
  • zorg voor voldoende zichtafstand (afhankelijk van formaat pictogram);
  • vermijd blokkades door inrichting, kasten of nieuwe wanden.

Meer verdieping:

cornerstone_noodverlichting_03

7. Accu’s: de stille motor achter betrouwbare noodverlichting

De accu bepaalt of een armatuur bij stroomuitval lang genoeg blijft branden.

7.1 Accutypen

Veelvoorkomende accutypen in noodverlichting:

  • NiCd: robuust en bestand tegen hogere temperaturen;
  • NiMH: Hogere energiedichtheid, compacter;
  • LiFePO4 (Lithium-ijzerfosfaat): lange levensduur, energiezuinig.

7.2 Wanneer vervang je een accu of armatuur?

Grofweg:

Alleen de accu vervangen, als:

  • autonomie onder de norm komt;
  • accu snel leegloopt;
  • het armatuur verder technisch in orde

Complete armatuur vervangen, als:

  • behuizing beschadigd / vergeeld is;
  • elektronica of driver storingen vertoont;
  • lichtopbrengst structureel onvoldoende is;
  • de technische levensduur is bereikt.

7.3 Handige hulpmiddelen

Kom je er niet uit welke accu je nodig hebt? Dan helpt de online Accuzoeker je om snel de juiste vervangende accu te vinden op merk, type of artikelnummer.

Meer verdieping:

8. Onderhoud & inspectie: zorgen dat het blijft werken

Noodverlichting installeren is stap één. Zorgen dat het blijft werken is minstens zo belangrijk.

8.1 Periodieke controles

In de praktijk wordt vaak gewerkt met:

  • Maandelijkse test: schakelt het armatuur zichtbaar over op noodbedrijf?
  • Jaarlijkse autonomietest : brandt de verlichting de vereiste tijd (meestal 1 uur of 3 uur)?
  • Logboek: registreer testen, storingen, vervangingen en aanpassingen.

Zowel het Bouwbesluit als de Arbowet eisen adequaat onderhoud en periodieke controle van noodverlichting.

8.2 Opleiding 'Onderhoud en inspectie noodverlichting'

Voor monteurs, elektrotechnici en beheerders die dieper op onderhoud in willen gaan, is er de dagopleiding 'Onderhoud en Inspectie Noodverlichting - Vluchtroute', waarin onder andere regelgeving, termen en praktische onderhoudstips worden behandeld.

Meer verdieping:

9. Noodverlichtingsplan: van ontwerp tot oplevering

Een noodverlichtingsplan beschrijft exact waar en hoe noodverlichting in een gebouw is geplaatst en hoe deze bij nood wordt gebruikt. Een goed plan bevat onder andere:

  • plattegronden met alle armaturen;
  • vluchtwegen en zichtlijnen;
  • berekeningen volgens NEN-EN 1838;
  • montage- en bekabelingsadvies;
  • overzicht van armaturen, accu’s en pictogrammen;
  • uitgangspunten voor onderhoud en inspectie.

Zo'n plan helpt je om:

  • conform wet- en regelgeving op te leveren;
  • discussies met toezichthouders te voorkomen;
  • efficiënt te installeren.

Meer verdieping:

10. Veelgestelde vragen (FAQ)

Hoe vaak moet ik noodverlichting testen?

Minimaal maandelijks een functietest en jaarlijks een uitgebreide autonomietest, met registratie in een logboek.

Hoe lang moet noodverlichting minimaal branden?

In de meeste situaties minimaal 1 uur; in specifieke toepassingen (bijv. sommige zorg- of utiliteitsgebouwen) wordt vaak 3 uur aangehouden.

Is onderhoud van noodverlichting verplicht?

Ja. Zonder aantoonbaar onderhoud voldoet de installatie niet aan de eisen uit Bouwbesluit/Bbl en Arbowet.

cornerstone_noodverlichting_02

11. Samen werken aan een veilig gebouw

Noodverlichting is meer dan een verzameling armaturen. Het is de optelsom van:

  • een helder ontwerp (noodverlichtingsplan),
  • juiste producten (armaturen, accu’s, pictogrammen),
  • correcte installatie,
  • en regelmatig onderhoud en inspectie.

Door al deze elementen goed op elkaar af te stemmen, voorkom je discussies bij inspecties én zorg je ervoor dat mensen het gebouw veilig kunnen verlaten wanneer het er echt toe doet.

Wil je een project bespreken, je huidige situatie laten beoordelen of een noodverlichtingsplan laten opstellen? Dan denken we graag met je mee, van eerste vraag tot en met de laatste controle.

Direct advies nodig?

  • Bel ons op: +31 (0)252 22 70 70
  • Of stuur je vraag naar info@raca.nl

Of bekijk alle producten in noodverlichting.